uit het Financiële Dagblad 9 februari 2019; door Richard Smit

Bloeimarkt in mediwiet dreigt ondergronds te gaan

Op steeds meer plekken ter wereld wordt cannabis (deels) legaal. Het veroorzaakt een nieuwe goudkoorts. Maar Brussel ligt dwars en wil meer controle. Handelaren in CBD-producten houden hun hart vast.

Het hardst lopen de thee en de olie, zegt Christie Albai van Landracer CBD Solutions. Het familiebedrijf uit Uitgeest levert ook honing, balsems en snoepjes met een stof uit cannabis: CBD, voluit cannabidiol. Hard bewijs is er niet, maar gebruikers bezweren dat een paar drupjes helpen tegen pijn, epilepsie, slaapproblemen, angsten, schizofrenie en zo nog een trits kwalen. En je wordt er niet stoned of high van, zoals van die andere bekende stof in cannabis, THC.

Landracer is zeker niet de enige die zich op deze groeimarkt  - 'afgelopen jaar kregen we er 30% omzet bij' - heeft gestort. Er wordt zelfs gesproken van de nieuwe goudkoorts. Webshops, drogisterijen, schoonheidssalons en smartshops verkopen een keur aan CBD-producten. Sinds Canada en delen van de Verenigde Staten vorig jaar marihuana uit het illegale circuit hebben gehaald en meer landen het gebruik van mediwiet toestaan, staan de sluizen open. Industriële hennep-extracten worden overal aan toegevoegd, van ijs tot dierenvoeding. Ook Coca-Cola wil CBD aan zijn frisdrank toevoegen..

Maar die vrolijk expanderende markt houdt nu de adem in. Ondanks verzet van de CBD-handel heeft Brussel CBD-producten enkele weken geleden aangemerkt als ‘novel food’. Het betekent dat makers een tijdrovend traject moeten doorlopen om aan te tonen dat hun producten veilig zijn. Bovendien moeten de voedselwarenautoriteiten in verschillende EU-lidstaten duidelijk gaan maken hoe ze toezicht gaan houden op deze populaire nieuwe producten.

Horrorscenario

Daar is de sector niet gerust op. Komende maand moet duidelijk worden wat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gaat doen, zegt ceo Mark Reinders van Hempflax. Dat bedrijf heeft 2600 hectare hennepplanten in Noord-Nederland, Duitsland en Roemenië. Die hennep wordt verwerkt in bijvoorbeeld auto-onderdelen en in isolatie, maar in 2014 is het Groningse bedrijf ook begonnen met oogsten van bloemen en bladeren om daaruit CBD te extraheren. Op verzoek van klanten maakt Hempflax sinds 2015 ook extracten en 'blends' met extracten en stopt die in capsules of andere verpakkingen.

Het horrorscenario is volgens Reinders, die ook voorzitter is van de European Industrial Hemp Association (EIHA), dat de CBD-producten uit het schap moeten. ‘Dan zou de handel mogelijk helemaal ondergronds gaan en lever je de markt uit aan de charlatans, zonder dat je dan nog weet waar de producten nou precies vandaan komen.’

Van die charlatans zijn er veel in de CBD-markt, omdat de regelgeving rond CBD in een schemergebied zit en er dus ook gebrekkig toezicht is. Het wordt gedoogd dat CBD-producten in de winkels liggen, maar de teelt en de productie zijn in Nederland niet toegestaan. Daarom doet Hempflax dat via een omweg. De plantdelen komen van velden in Duitsland en Roemenië en worden verwerkt in een fabriek in Duitsland. Vervolgens gaan de CBD-capsules en druppels terug naar Nederland.

Wiet: het nieuwe alcohol of tabak

De legalisering van marihuana voor recreatief en medisch gebruik in Canada en verschillende staten van de Verenigde Staten trekt ook het grote geld aan. Sigarettenfabrikanten, farmaceuten en drankbedrijven storten zich op de legale wietmarkt. Coca-Cola wil CBD aan de frisdrank toevoegen. Altria, de moeder van Philip Morris, investeerde miljarden in een Canadees wietbedrijf. De moederbedrijven van Corona-bier, Stella Artois en Heineken participeren in cannabis. Die zien de bui hangen, want waar wiet gelegaliseerd wordt daalt het alcoholgebruik. Het eerste non-alcoholisch bier met cannabis is al op de markt gebracht. De explosief groeiende marihuanamarkt trekt ook grote investeringen in bedrijven als Tilray, Miracle-Gro of GW Pharma. Medical Marihuana Inc. uit de VS is het eerste beursgenoteerde wietbedrijf.

Reinders hoopt dat CBD-producten gedoogd zullen worden en, net als andere levensmiddelen, slechts worden gecontroleerd op de aanwezigheid van bijvoorbeeld pesticiden en zware metalen. ‘De geest kan niet meer terug in de fles. Zeker 24 miljoen Europeanen gebruiken CBD.’ De een doet volgens hem een druppel onder de tong voor het slapen gaan, een ander gebruikt het tegen onrustige-benensyndroom of tegen aangezichtspijn. ‘Iedereen reageert er anders op.’

En dit is volgens Reinders nog maar de eerste generatie CBD-producten. Hij denkt dat in de toekomst allehande producten in de supermarkt zullen liggen waaraan CBD is toegevoegd, zoals nu al gebeurt met bijvoorbeeld vitamine D.

Regelgeving in grijs gebied

Kruidenhandel Jacob Hooy uit Limmen is een grote afnemer van Hempflax. ‘Vorig jaar verkochten we zo’n twee miljoen CBD-producten in Nederland en Engeland’, zegt directeur Rik Oldenboom. Het bedrijf was in 2015, toen CBD bijna alleen via internet werd verkocht, het eerste dat van de overheid toestemming kreeg om CBD-producten te verkopen. De omzet daarin verdubbelde in 2017 en verdrievoudigde nog eens in 2018.

'Cannabistelers worden hier weggekocht’

Nederland verdient flink aan de wereldwijd groeiende cannabisindustrie. De kennis van kassenbouwers, verlichtingsbedrijven, leveranciers van irrigatiesystemen en zaadveredelaars is gewild. ‘Voorheen wilde niemand er de vingers aan branden’, zegt Lars Meijer van Codema Systems uit Bergschenhoek. ‘Maar sinds de discussie speelt over legalisering van marihuana zijn er veelbedrijven bijgekomen. Wij zijn er heel hard door gaan groeien. Een paar jaar geleden was 10% van onze omzet gerelateerd aan cannabisteelt, nu is het 60%. We hebben twintig tot dertig man aangenomen, maar nog steeds kunnen we de groei ternauwernood bijbenen.’ Door de achterblijvende regelgeving is Nederland-wietland zijn voorsprong compleet kwijtgeraakt, vindt Meijer. ‘In deze markt stappen investeerders in, die dan op zoek moeten naar kwekers. Meestal komen die uit het illegale circuit. Die moeten dan in plaats van zes planten op zolder ineens tweeduizend planten verzorgen. Kwekers worden hier weggekocht en gaan in Canada wonen.’

In die snelgroeiende markt heeft Oldenboom er veel aanbieders bij zien komen, die het niet allemaal even nauw nemen met de regels. Jacob Hooy heeft met de overheid afgesproken alleen producten te verkopen die minder dan 0,05% THC bevatten en die niet gemaakt zijn uit isolaat, de meest zuivere vorm van CBD, geïsoleerd van de andere stoffen. ‘Nu zijn er allerlei producten op de markt met een CBD-gehalte van 10% of 20%. Dat is veel te hoog. Er is dan bijvoorbeeld gebruik gemaakt van isolaat, of het THC-gehalte is te hoog.’

Oldenboom heeft meermalen bij de overheid aangeklopt met de vraag wanneer er gehandhaafd ging worden. ‘Dat is nooit gebeurd en daarom is het een cowboymarkt geworden’, zegt Oldenboom. ‘Wij zijn altijd het netste jongetje in de klas gebleven. We hopen het goed voor elkaar te hebben als men wel gaat handhaven.’

Terug naar thuiswiet

Hij moet er niet aan denken dat de CBD-markt nu, na vier jaar, weer de illegaliteit in wordt geduwd. ‘Ik hoop dat de overheid zegt: verkopen mag gewoon, maar onder voorwaarden die voor iedereen gelden. Dan is het duidelijk. Als het weer het illegale circuit in gaat, heb je weer terug waar de overheid juist vanaf wilde: dat iedereen thuis wat planten heeft en daarmee aan de gang gaat.’

Iedereen zal CBD gaan hamsteren, voorspelt hij. ’Je mag geen werkzaamheid van CBD claimen, maar je hoort wel dat bijvoorbeeld mensen met reuma of de ziekte van Crohn er veel baat bij hebben. Ik heb altijd gezegd: als dit in Brussel een probleem wordt, komt het uit de farmaceutische hoek. Daar merken ze dat ze minder medicijnen verkopen sinds er CBD is.’