Het endocannabinoïde systeem is een uitgebreid en complex homeostatisch balanssysteem met diverse potentiële therapeutische klinische implicaties bij chronische aandoeningen.

Monica Taing, PharmD, RPh, spreekt tot deelnemers van een conferentie aan de Columbia University in New York City.

New York, NY—"Het endocannabinoïde systeem [ECS] is een uitgebreid en complex homeostatisch balanssysteem met diverse potentiële therapeutische klinische implicaties bij chronische aandoeningen," aldus Monica Taing, PharmD, RPh, tijdens de inaugurale bijeenkomst van Medical Cannabis: The Science. The Research. The Risks, gehouden aan de Columbia University.1,2

Dr. Taing, die een klinisch cannabisadviseur is voor ziekenhuissystemen en academische medische instellingen, sprak met deelnemers over de farmacokinetische en farmacodynamische parameters van verschillende cannabinoïden en hun effecten op homeostase, chronische ziekten, dosering, formulierselectie en mogelijke geneesmiddel-interacties.

Monica Taing, PharmD Monica Taing, PharmD De Rol van het ECS in Homeostase

"De uiteindelijke functie van het ECS is homeostase,

wat het herstellen van balans in het lichaam betekent," vertelde Dr. Taing aan de aanwezigen. "Het is het interne biologische balanceringsmechanisme van het lichaam en de hersenen."1

Dr. Taing gebruikte de afkorting PREFS om de belangrijkste functies van het ECS bij het bevorderen van homeostase te beschrijven: beschermen, ontspannen, eten, vergeten en slapen (Tabel).2-4

"Het ECS verandert naarmate we ouder worden," vervolgde Dr. Taing. "Het is bij elke persoon anders, niet alleen op basis van leeftijd, maar ook op basis van ras, geslacht en het gebruik van farmacotherapieën die het evenwicht kunnen verstoren of helpen herstellen."

Basisprincipes van het ECS

Dr. Taing verwees naar preklinische gegevens waaruit blijkt dat het ECS een diepgaand effect heeft op stress, angst en depressieve toestanden op farmacologisch, biochemisch en genetisch niveau.5,6

De fundamentele pijlers van het ECS bestaan uit het volgende:

• CB1- en CB2-receptoren zijn G-eiwit-gekoppelde receptoren (waarop ook een meerderheid van andere farmacologische therapieën impact heeft) die in het lichaam worden geproduceerd als gevolg van de menselijke evolutie. CB1-receptoren zijn alomtegenwoordig in het lichaam en bevinden zich voornamelijk in het centrale zenuwstelsel, met een hoge dichtheid in bepaalde delen van de hersenen (bijv. cerebellum, globus pallidus, hippocampus en substantia nigra),7 terwijl CB2-receptoren voornamelijk beperkt zijn tot het perifere zenuwstelsel, inclusief het immuunsysteem.

• Endocannabinoïden: N-arachidonoylethanolamine (anandamide) en 2-arachidonoylglycerol (2-AG) worden op verzoek in het lichaam geproduceerd en fungeren als gedeeltelijke agonisten bij CB1- en CB2-receptoren. Activering van deze receptoren door anandamide en 2-AG heeft het potentieel om angst/stress, ontsteking, pijnperceptie en neuropathische pijn te moduleren, naast andere processen.8,9

• Enzymen die in het hersenvocht worden geproduceerd, sturen de biosynthese, afbraak en transport van endocannabinoïden en andere liganden die werken op cannabinoïdereceptoren.10

"Het is interessant dat CB1-receptoren zeer minimaal, zo niet helemaal, in de hersenstam zijn gelokaliseerd," zei Dr. Taing.6 "Dit is de pathofysiologische reden waarom het fysiek niet mogelijk is om cardiorespiratoire depressie [alleen] met [plantaardige] cannabis op te wekken."

Cannabinoïde Farmacologie

Delta-9-tetrahydrocannabinol (THC) bootst de effecten van anandamide en 2-AG na op CB1- en CB2-receptoren, en CBD heeft multimodale activiteit op CB1- en CB2-receptoren, evenals op receptoren buiten het ECS, zei Dr. Taing.11,12 Ze gebruikt de slot-en-sleutelmetafoor om de complexe farmacologie van cannabis aan patiënten uit te leggen, waarbij CB1- en CB2-receptoren de sloten zijn en cannabinoïden (zowel endogeen geproduceerd als exogeen geïntroduceerd) de sleutels zijn.

Preklinisch onderzoek suggereert dat anandamide en 2-AG lokale effecten hebben op de cardiovasculaire fysiologie (bijv. cardiale contractiliteit, activering van bloedplaatjes, activering van endotheelcellen) evenals positieve effecten op andere cellen die bijdragen aan cardiovasculaire/atherosclerotische pathologieën (bijv. monocyten, macrofagen, lymfocyten, neutrofielen en andere ontstekingscellen).13

"Het begrijpen van de activiteit van CB1- en CB2-receptoren in het ECS, liganden (concentratie en duur), evenals enzym synthese, afgifte en afbraak is nodig om de diverse therapeutische klinische implicaties van het gebruik van medicinale cannabis bij de behandeling van chronische aandoeningen te begrijpen," zei Dr. Taing, die zitting heeft in het bestuur van Doctors for Cannabis Regulation, een non-profit gezondheidszorgadvocatenorganisatie gevestigd in Princeton, NJ.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met het entourage-effect van cannabis, wat de theorie is dat "terpenen, flavonoïden en cannabinoïden allemaal samenwerken als een symfonie," zei Dr. Taing. "Deze componenten vullen elkaar aan, zodat je het maximale effect van de plant kunt krijgen," voegde ze eraan toe. Terpenen zijn essentiële oliën die aroma en smaak aan de plant geven, terwijl flavonoïden pigment en mogelijk antioxidanten bieden.14

"In de praktijk ontmoet ik patiënten die het synthetische middel dronabinol voorgeschreven krijgen en zeggen dat het niet voor hen heeft gewerkt, en dit kan komen doordat ze niet profiteren van het entourage-effect," merkte Dr. Taing op. Dit voorgeschreven medicijn heeft ook een beperkte indicatie en kan niet alle problemen en symptomen aanpakken die patiënten met chronische aandoeningen hebben, voegde ze eraan toe.

Dosering en Veiligheid

THC heeft biphasische effecten, waarbij lage doses de effecten van endocannabinoïden nabootsen bij het verminderen van de activiteit van de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA) as en angst, terwijl hoge doses de HPA-asfunctie verhogen en anxiolytisch zijn.15

"Biphasische dosering van THC is de farmacologische rechtvaardiging voor 'begin laag, ga langzaam' dosering voor patiënten, ongeacht of de patiënt een aanpasbare of inhalatiemethode gebruikt," zei Dr. Taing.16 Patiëntenvoorlichting is met name belangrijk voor degenen die eetbare cannabis gebruiken, omdat er een vertraging is in het begin van de werking en vervolgens een verlengde duur van de werking in vergelijking met ingeademde cannabis.

"Wanneer het lichaam THC begint te verteren en metaboliseren, zal het het omzetten in 11-hydroxy THC, een metaboliet die krachtiger is dan het oorspronkelijke THC en potentieel langer in het lichaam aanwezig is," merkte Dr. Taing op.15,17-19 "Ik heb zoveel [gemelde incidenten van] patiënten gezien die een hap van een cannabisbrownie namen en na 15 minuten geen effect voelden, en vervolgens de hele brownie aten en op de spoedeisende hulp belandden."

Zelfs bij een cannabiservaren patiënt suggereerde Dr. Taing om de behandeling te starten met een product dat minder dan 10% THC bevat. Vervolgens stelt ze voor om geleidelijk de dosis aan te passen door te monitoren op werkzaamheid en het optreden van bijwerkingen.2,3

Het is ook essentieel om te letten op geneesmiddel-interacties. Zo moeten patiënten die antidepressiva of stemmingsstabilisatoren gebruiken, worden gemonitord op veranderingen in hoe ze zich voelen, hun affect, hun stemming en eventuele korte- en langetermijnvoordelen van cannabis om de dosering van cannabis en de dosering van andere voorgeschreven medicijnen die ze nemen, te beheren, legde Dr. Taing uit.

Het vinden van de juiste balans qua dosering is ook belangrijk voor patiënten met hart- en vaatproblemen, omdat het risico op een acute hart- en vaataanval verhoogd is gedurende 1 uur na het gebruik van cannabis, aldus Dr. Taing.20

Bovendien benadrukte Dr. Taing dat patiëntenbegeleiding voor degenen die terughoudend zijn belangrijk is om ervoor te zorgen dat ze zich in een optimale omgeving en mindset bevinden om voordeel te halen uit de behandeling met cannabis.